Kompilator – program służący do automatycznego tłumaczenia kodu napisanego w jednym języku (języku źródłowym) na równoważny kod w innym języku (języku wynikowym) [1]. Proces ten nazywany jest kompilacją. W informatyce kompilatorem nazywa się najczęściej program do tłumaczenia kodu źródłowego w języku programowania na język maszynowy. Niektóre z nich tłumaczą najpierw do języka asemblera, a ten na język maszynowy jest tłumaczony przez asembler.
Różnica pomiędzy kompilatorem a asemblerem polega na tym, iż każde polecenie języka programowania może zostać rozbite na wiele podpoleceń języka maszynowego (przy czym nowoczesne asemblery również posiadają składnię umożliwiającą zapis wielu poleceń maszynowych jako jednego polecenia kodu źródłowego oraz opcje optymalizacji kodu). Kompilatory mogą posiadać możliwość automatycznej alokacji pamięci dla zmiennych, implementowania struktur kontrolnych lub procedur wejścia-wyjścia.
Stosowanie kompilatorów ułatwia programowanie (programista nie musi znać języka maszynowego) i pozwala na większą przenośność kodu pomiędzy platformami.
Kompilacja to proces automatycznego tłumaczenia kodu źródłowego na kod wynikowy przez kompilator. Kompilacja jest przeważnie głównym etapem ogólniejszegoprocesu translacji, a tworzony w jej trakcie kod wynikowy jest przekazywany do innych programów, np. do konsolidatora (linkera). Możliwe jest również tłumaczenie do postaci zrozumiałej dla człowieka.
Określenie kompilacja używana jest zazwyczaj w kontekście tłumaczenia z języka wysokiego poziomu na język niskiego poziomu, natomiast tłumaczenie w odwrotnym kierunku to dekompilacja.
Na proces kompilacji składają się następujące etapy:
- wykonanie poleceń preprocesora
- analiza leksykalna
- analiza składniowa (ang. parsing)
- analiza semantyczna
- optymalizacja kodu wynikowego
- generacja kodu.
